W dniu 4 marca 2022 r. opublikowano przepisy, które wprowadzają stawkę 0% VAT dla nieodpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom działań wojennych w Ukrainie.
Stawka może być stosowana w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.
Zakres pomocy
Niestety stawka ta ma zastosowanie tylko dla przekazanej pomocy do:
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
- podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej (np. samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej),
- jednostek samorządu terytorialnego.
Stawka VAT 0% dotyczy sytuacji, kiedy dochodzi do przekazania darowizn, jeśli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych, a także nieodpłatnego świadczenia usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Dokumentacja darowizn
Dodatkowo z uwagi na zaistniałą sytuację nie zostały przewidziane ułatwienia dotyczące rozliczania darowizn. Rozporządzenie wprowadza zasadę, iż konieczne jest zawarcie pisemnej umowy między podatnikiem dokonującym dostawy towarów lub świadczącym usługi oraz podmiotem, który świadczenie otrzymuje. Z umowy musi wynikać, iż dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Uwaga!
Jak wskazuje Ministerstwo Finansów umowa darowizny może mieć przykładowo postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu odręcznie podpisanej przez darczyńcę umowy, przesłanych mailem do podmiotu, na rzecz którego wykonywane są nieodpłatne świadczenia. Przesłane w taki sposób dokumenty powinny być podpisane również przez odbiorców tych świadczeń. Z posiadanej dokumentacji powinno jasno wynikać, że oświadczenie woli zostało złożone przez obydwie strony.
W przypadku pomocy, która miała miejsce od 24 lutego do 4 marca 2022 r. konieczne jest potwierdzenie na piśmie dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi.
Firmy, które dokonały pomocy w pierwszych dniach agresji pod wpływem chwili będą miały w związku z tym problem z zastosowaniem stawki 0% VAT, jeśli nie zebrały odpowiedniej dokumentacji, a co najważniejsze przekazały środki jednostkom, które nie zostały wskazane w rozporządzeniu. Katalog podmiotów niestety jest zbyt zawężony w odniesieniu do pomocy. Nie jest to zupełnie zrozumiałe patrząc przez pryzmat tego co się dzieje.
Stawka 0% VAT ma zastosowanie do 30.06.2022 r.
Przykład
Przedsiębiorca dokonał nabycia wyrobów medycznych celem ich przekazania organizacji pożytku publicznego na pomoc przychodniom lekarskim na Ukrainie. Przedsiębiorca nie dokonał odliczenia podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT, z uwagi na fakt, iż nie miały one związku z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca nie dokonuje naliczenia podatku VAT od przekazanych towarów. Przedsiębiorca posiada pisemną umowę na dokonanie przekazania darowizny.
Przykład
Przedsiębiorca będący hurtownią artykułów medycznych dokonał przekazania nabytych wyrobów medycznych do jednostki samorządu terytorialnego tj. gmina Uszew.
Przedsiębiorca dokonał odliczenia podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT, z uwagi na fakt, iż miały one związek z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca nie dokonuje naliczenia podatku VAT od przekazanych towarów. Przedsiębiorca posiada pisemną umowę na dokonanie przekazania darowizny.
Uwaga!
Aspekt związany z wprowadzeniem rozporządzenia nie dotyczy aspektu odliczenia od podatku dochodowego np. darowizn pieniężnych.
Podstawa prawna:
- rozporządzenie Ministra Finansów z 3.03.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 531).
