Ulga za złe długi w JPK_V7

Wprowadzenie nowej struktury JPK_V7 wpłynęło na sposób korzystania z tzw. „ulgi z złe długi”.
Zmiany te dotyczą wierzycieli i dłużników.

Cały czas obowiązuje zasada, zgodnie z którą dla wierzyciela ulga na złe długi to prawo, natomiast dla dłużnika obowiązek. Ten drugi, o ile odliczył uprzednio VAT z faktury, musi zastosować ulgę na złe długi niezależnie od tego, czy wierzyciel z niej skorzystał.

Obecnie nie stosuje się już załącznika VAT- ZD, ale nie oznacza to, że wierzyciel i dłużnik nie muszą przekazać fiskusowi szczegółów na temat rozliczenia ulgi na złe długi. Zatem to z ewidencji VAT przekazanej przez sprzedawcę organ dowie się o tym, do której faktury stosowana jest ulga.

W aktualnym stanie prawnym wierzyciel zobowiązany jest do poinformowania organu podatkowego w części deklaracyjnej JPK_V7 o skorzystaniu z ulgi za złe długi. W miejscu tym należy podkreślić, że kwota wykazywana w części deklaracyjnej jest łączną wartością korekty podstawy opodatkowania i kwoty VAT. Rezygnując z zastosowania załącznika VAT- ZD, ustawodawca w dalszym ciągu żąda jednak od podatników, by przekazywali informacje źródłowe przydatne do weryfikacji prawidłowości rozliczenia ulgi na złe długi przez wierzyciela i dłużnika. Z tego powodu, sporządzając nowy JPK_V7, podatnicy muszą pamiętać o obowiązku uwzględnienia w takiej sytuacji w ewidencji VAT pierwotnego dokumentu źródłowego. 

Co powinien zrobić wierzyciel?

• W pierwszej kolejności „wysortować” faktury potwierdzające sprzedaż, za którą nie uzyskał zapłaty, przy czym dokonując prezentacji i rozliczenia ulgi na złe długi, nie może posłużyć się żadnym dokumentem wewnętrznym WEW (ani zbiorczym, ani jednostkowym), lecz dowodem źródłowym, na podstawie którego uprzednio uwzględnił sprzedaż, opodatkowując ją podatkiem VAT. Podatnik ujmuje taki dokument w ewidencji VAT, oznaczając go „1” w polu KorektaPodstawyOpodt
• Zaprezentować kwoty zmniejszenia (czyli odpowiednie wartości ze znakiem minus) na podstawie tej faktury w odpowiednich ze względu na wysokość stawki polach z przedziału od K_15 do K_20. Wartości ujemnie wpłyną następnie na łączną kwotę sprzedaży prezentowaną w polach od P_15 do P_20 deklaracji VAT.
• W deklaracji zaprezentować w polu P_68 i P_69, również ze znakiem minus, zbiorczą wartość korekty podstawy opodatkowania i kwoty VAT.
• Tak uwzględniona ulga pozwoli organowi na weryfikację w przyszłości rozliczenia tego podatnika (również gdy w końcu otrzyma on zapłatę), a także dostarcza urzędowi dane do sprawdzenia rozliczeń dłużnika.

Uwagi!

• Podatnik, stosując ulgę na złe długi, posługując się przy tym fakturą źródłową, nie musi identyfikować jej dla potrzeb GTU i procedur oraz okoliczności związanych z zastosowaniem znaczników literowych.
• Po otrzymaniu zapłaty lub zbyciu wierzytelności podatnik, który uprzednio zastosował wobec takiej wierzytelności ulgę na złe długi, musi dokonać podwyższenia podstawy opodatkowania i kwoty VAT. Gdyby płatność realizowana była w transzach otrzymywanych w różnych miesiącach, podatnik przywraca podstawę opodatkowania w każdym miesiącu w odpowiedniej części.
• W przypadku zbycia wierzytelności za cenę niższą niż jej wartość nominalna podatnik wykazuje jedynie część podstawy opodatkowania i kwoty VAT – odpowiadającą wartości ceny uzyskanej za wierzytelność [wyrok NSA z 26 lutego 2019 r., sygn. akt I FSK 45/17 i I FSK 404/17].
• Otrzymawszy zapłatę lub zbywszy wierzytelność, podatnik – kolejny raz posługując się pierwotną fakturą – oznacza ją „1” w polu KorektaPodstawyOpodt, by następnie zaprezentować wynikające z niej kwoty – tym razem jako wartości dodatnie – w odpowiednich ze względu na stawkę VAT polach K_15 do K_20 ewidencji. To oczywiście wpływa na wartości łączne prezentowane w polach P_15 do P_20 deklaracji VAT. Inaczej niż to jest w przypadku korekty zmniejszającej przywrócenie podstawy opodatkowania i kwoty VAT ze względu na otrzymaną zapłatę nie wiąże się z prezentacją w polach P_68 i P_69 deklaracji.

Co powinien zrobić dłużnik?

• Podatnik, który dokonał uprzednio odliczenia VAT z faktury, a pomimo upływu terminu 90 dni od terminu płatności do końca miesiąca, w którym taki termin przypadał, podatnik nie uregulował zobowiązania -ujmuje kwotę zmniejszenia w polu K_46 ewidencji VAT. Jest to prezentacja wartości ujemnej.
• Dłużnik także musi posłużyć się pierwotną fakturą, tj. dokumentem, z którego odliczył uprzednio VAT. Dzięki temu organ ma możliwość porównania rozliczenia wierzyciela i dłużnika (o ile wierzyciel zastosował ulgę).
• Z kolei w polu P_46 deklaracji podatnik musi wykazać – również ze znakiem minus – sumę wszystkich wartości z pól K_46 ewidencji VAT, do której odnosi się deklaracja.
• Po dokonaniu zapłaty dłużnik odzyskuje prawo do rozliczenia podatku naliczonego.  W takiej sytuacji kolejny raz posługuje się fakturą, z której już wcześniej odliczył VAT, a później za pomocą której dokonał zmniejszenia. Wartość podatku od odliczenia prezentowana jest w polu K_47 ewidencji, a następnie wszystkie kwoty wykazane w rejestrze zakupów w tym polu są sumowane i łącznie prezentowane w polu P_47 deklaracji.

Ważne

W dniu 15 października 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał orzeczenie, w którym stwierdził niezgodność części polskich przepisów regulujących ulgę na złe długi z art. 90 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. z 2006 r. L 347, s. 1; ost. zm. Dz. Urz. UE. z 2020 r. L 62, s. 13). Chodzi tutaj o wyłączenia możliwości stosowania ulgi na złe długi przez wierzyciela ze względu na status dłużnika i samego wierzyciela. Zdaniem TSUE dla zastosowania ulgi na złe długi nie jest konieczne, aby w momencie sprzedaży i w przeddzień złożenia przez wierzyciela deklaracji rozliczającej ulgę dłużnik był czynnym podatnikiem VAT oraz by nie był w trakcie restrukturyzacji, upadłości czy likwidacji. Również sam wierzyciel, korygując rozliczenia, nie musi być czynnym podatnikiem VAT.

Przedmiotowe orzeczenie jest istotne zarówno dla wcześniejszych rozliczeń, jak i na przyszłość. To może wiązać się z koniecznością wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania (jeżeli zostało prawomocnie zakończone), skorygowaniem deklaracji z zastosowaniem starych zasad, w tym złożeniem VAT- ZD (jeżeli podatnik nie korzystał z ulgi), a na przyszłość – z prawidłową prezentacją ulgi w bieżącym rozliczeniu (jeżeli 90. dzień upływa w październiku 2020 r. lub później). 

Tekst: Joanna Sobieszczańska